VIRGO-PL
Jesteśmy częścią Polskiego Konsorcjum Projektu Virgo, które uczestniczy w rozwoju obserwatorium fal grawitacyjnych Virgo.
Odkrywanie Wszechświata
Virgo to interferometr laserowy z dwoma prostopadłymi ramionami o długości 3 km: jego celem jest wykrywanie fal grawitacyjnych ze źródeł astrofizycznych. Znajduje się w Europejskim Obserwatorium Grawitacyjnym na wsi w pobliżu Pizy we Włoszech. Detektor Virgo pozwala na rejestrowanie fal grawitacyjnych, które emitowane są między innymi podczas zlewania się układów podwójnych gwiazd neutronowych lub czarnych dziur, czy wybuchów supernowych. Bezpośrednia detekcja fal grawitacyjnych umożliwia badanie obiektów, które nie wytwarzają promieniowania elektromagnetycznego, oraz bezpośrednie studiowanie wnętrz gwiazd neutronowych. W ten sposób możliwe jest badanie zjawisk niewykrywalnych innymi metodami i poznawanie odległych zakątków Wszechświata.
Polska współpraca na rzecz Virgo
Głównym zadaniem ACK Cyfronet AGH jest wsparcie obliczeń dla detektora fal grawitacyjnych Virgo oraz integracja z siecią obliczeniową International Gravitational-Wave Observatory Network. Te działania są objęte projektem "Virgo-PL: polski udział w obserwatorium fal grawitacyjnych Virgo", realizowanym w ramach konsorcjum. W jego skład wchodzą: Instytut Matematyczny PAN (IMPAN) - lider, Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN (CAMK PAN), Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet, Akademia Górniczo-Hutnicza (Cyfronet), Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), Uniwersytet w Białymstoku (UwB), Uniwersytet Jagielloński (UJ), Uniwersytet Warszawski (UW).
Jeden z 3-kilometrowych tuneli detektora Virgo, w których przemieszcza się światło laserowe © Cyril FRESILLON / Virgo / CNRS Photothèque.
CTAO
Cyfronet jest od lat jedną z instytucji reprezentujących Polskę w Konsorcjum Cherenkov Telescope Array Observatory (CTAO).
Informacje na temat CTAO
CTAO będzie największym obserwatorium astronomii gamma na świecie. Niezrównana precyzja i szeroki zakres energetyczny CTAO (20 GeV - 300 TeV) pomogą odpowiedzieć na niektóre z najbardziej zagadkowych pytań astrofizyki, obejmujących trzy główne tematy: zrozumienie pochodzenia i roli relatywistycznych cząstek kosmicznych; badanie ekstremalnych układów, takich jak czarne dziury czy gwiazdy neutronowe; oraz odkrywanie granic fizyki, poszukiwanie ciemnej materii lub odstępstw od teorii względności Einsteina.
Oficjalna strona obserwatorium
Cyfronet na rzecz CTAO
Udział Cyfronetu dotyczy głównie zapewnienia infrastruktury superkomputerowej pozwalającej na przetwarzanie danych badawczych wykorzystywanych przez partnerów projektu. Dodatkowo, Cyfronet zaangażowany jest w prace nad Science Portal w ramach pakietu Science User Support System.
Science Portal to aplikacja obejmująca szereg narzędzi dla naukowców korzystających z CTAO, w tym:
- wnioskowanie o czas obserwacyjny na konkretne obiekty;
- sprawdzanie stanu obserwacji;
- szybka analiza pierwszych wyników;
- przeglądanie dotychczasowych, już zakończonych obserwacji.
W tym przypadku rolą Cyfronetu jest integracja różnych komponentów Science Portal, aby końcowy użytkownik mógł w jednym miejscu mieć dostęp do wszystkich potrzebnych mu zasobów.
Wizualizacja przyszłego obserwatorium CTAO-Północ w Obserwatorium Roque de los Muchachos na La Palmie (Hiszpania). Planowany układ sieci teleskopów obejmuje 13 teleskopów: cztery duże teleskopy LST (Large-Sized Telescope) oraz dziewięć średnich teleskopów MST (Medium-Sized Telescope). (Źródło: CTAO, CC BY-NC-ND 2.0).