Uroczyste obchody 50-lecia Cyfronetu

W piątek, 24 marca 2023 r., w Auli AGH w budynku A0 odbyło się uroczyste spotkanie z okazji Jubileuszu 50-lecia Cyfronetu.

W wydarzeniu wziął udział Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Piotr Ćwik, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa Bogusław Kośmider, JM Rektor AGH prof. Jerzy Lis, przedstawiciele Rady Konsorcjum PIONIER i partnerskich jednostek naukowych, badawczych i przemysłowych, a także obecni i emerytowani pracownicy ACK Cyfronet AGH.

Podczas uroczystości Prezydent RP wręczył ordery i odznaczenia państwowe pracownikom Cyfronetu.

W czasie swojego wystąpienia prof. Kazimierz Wiatr, Dyrektor Cyfronetu, zaprezentował najważniejsze fakty z historii Centrum: od momentu jego powstania w 1973 roku, poprzez szereg wydarzeń i dynamicznych zmian technologicznych ostatniego półwiecza, aż po stan obecny i dalsze wyzwania. Przedstawione zostały także zasoby teleinformatyczne ACK Cyfronet AGH, w tym sieć teleinformatyczna, superkomputery i systemy składowania danych. Wydarzeniu towarzyszył okolicznościowy koncert, wykonanie pamiątkowego zdjęcia oraz prezentacja Albumu 50-lecia Cyfronetu.

Infrastruktura dla użytkowników

Od 50 lat Cyfronet służy środowisku akademickiemu zapewniając usługi teleinformatyczne – dostęp do sieci Internet, dostęp do najszybszych w Polsce superkomputerów, a także do najszybszego w Europie superkomputera LUMI, przekazując wiedzę i doświadczenie, realizując liczne projekty krajowe i międzynarodowe oraz przedsięwzięcia wpisane na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej.

Cyfronet jest operatorem krakowskiej sieci MAN, z której korzysta wiele jednostek naukowych i która stanowi jeden z kluczowych węzłów polskiej sieci PIONIER, połączonej z europejską siecią GÉANT.

Centrum jest także operatorem najszybszego obecnie superkomputera w Polsce – Atheny, której teoretyczna moc obliczeniowa 7,7 PFlops zagwarantowała zajęcie 105. a następnie 113. miejsca na liście TOP500 najszybszych superkomputerów świata, odpowiednio w czerwcu i listopadzie 2022 roku. Moc Atheny opiera się na serwerach z procesorami AMD EPYC oraz kartach GPGPU NVIDIA A100, wraz z niezbędnym podsystemem składowania danych opartym na bardzo szybkich pamięciach flash.

Na tej samej liście, odpowiednio na 290. i 323. miejscu, znalazł się również superkomputer Ares o mocy obliczeniowej ponad 3,5 PFlops, zbudowany z zestawu serwerów obliczeniowych oraz podsystemu dyskowego o pojemności ponad 11 PB.

Trzecim z superkomputerów Cyfronetu jest Prometheus o mocy obliczeniowej niemal 2,7 PFlops, który 15 razy z rzędu był notowany na liście TOP500, najwyżej na 38 pozycji, a w czerwcu 2022 zajął miejsce 476. Prometheus na potrzeby obliczeń dla nauki nieustannie oferuje ponad 50.000 rdzeni obliczeniowych oraz procesory GPGPU.

Superkomputery działające w Cyfronecie charakteryzują się wysokim poziomem efektywności energetycznej, co zostało potwierdzone odnotowaniem ich na liście Green500 najbardziej efektywnych energetycznie superkomputerów świata. W czerwcu 2022 roku Athena została odnotowana na 9 pozycji na świecie.

Superkomputery w Cyfronecie są wykorzystywane między innymi na potrzeby fizyki wysokich energii (projekty ATLAS, LHCb, ALICE i CMS), astrofizyki (CTA, LOFAR), nauk o Ziemi (EPOS), europejskiego źródła spalacyjnego (ESS), biologii (WeNMR) oraz nauk humanistycznych i społecznych (CLARIN).

Centrum zarządza systemami składowania danych o pojemności ponad 70 PB, a także udostępnia usługi chmurowe i pakiety oprogramowania naukowego. Zasoby Cyfronetu są dostępne poprzez Portal PLGrid. Użytkownicy – przedstawiciele polskich jednostek naukowych i badawczych – mogą z nich korzystać nieodpłatnie.

Centrum danych i kompetencji

ACK Cyfronet AGH jest jednostką wiodącą, ustanowioną przez Komitet Badań Naukowych, w zakresie eksploatacji i rozbudowy komputerów dużej mocy oraz miejskiej akademickiej sieci komputerowej. Jest także uznanym przez NCBiR Centrum Kompetencji w zakresie rozproszonych infrastruktur obliczeniowych typu gridowego i chmurowego. Kadrę Cyfronetu tworzą specjaliści wielu dziedzin, dzięki czemu Centrum jest w stanie odpowiadać na różne wyzwania stojące przed jednostką realizującą misję wsparcia środowiska akademickiego. A tych wyzwań, ze względu na dynamiczny rozwój technologiczny, a także przemiany gospodarcze i społeczne ostatnich lat, nie brakuje.

I właśnie całej kadrze Cyfronetu – zarówno obecnym pracownikom, jak i tym, którzy tworzyli działy, laboratoria, sekcje i zespoły Centrum w latach minionych, serdecznie dziękował prof. Wiatr w trakcie swojego wystąpienia.

Cyfronet na AGH

Cyfronet od 24 lat stanowi jednostkę organizacyjną Akademii Górniczo-Hutniczej. Początkowo jednak, od kiedy to 23 marca 1973 r. oficjalnie powołano Środowiskowe Centrum Obliczeniowe CYFRONET – KRAKÓW, był samodzielną jednostką budżetową Ministerstwa Edukacji Narodowej. W 1992 roku zmieniono nazwę na Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET – KRAKÓW, a w 1998 r. Rektor AGH prof. Ryszard Tadeusiewicz przedstawił projekt utworzenia nowej jednostki organizacyjnej o nazwie Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET. W sytuacji braku możliwości finansowania CYFRONETU przez Komitet Badań Naukowych, za taką zmianą jednogłośnie opowiedzieli się członkowie Rady Naukowej Centrum. Obecnie trudno sobie wyobrazić Akademię Górniczo-Hutniczą bez Cyfronetu, co zostało podkreślone miejscem organizacji uroczystości Obchodów 50-lecia.

Przed ACK Cyfronet AGH wyzwania kolejnych lat, związane z nowymi problemami badawczymi polskiej i europejskiej nauki. Jednak doświadczenia zebrane przez ostatnie półwiecze są solidną podstawą, by stawić im czoła.